Rối loạn ăn uống có thể ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe thể chất cũng như sức khỏe tinh thần của chúng ta. Tình trạng này khá nguy hiểm và cần được điều trị sớm. Bài viết sau đây của Shan Health sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về tình trạng rối loạn ăn uống, cũng như biết được cách điều trị hiệu quả.
Rối loạn ăn uống là gì?
Rối loạn ăn uống là một loại rối loạn tâm thần mà Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ xác định là có tính chất nghiêm trọng và dai dẳng trong các hành vi ăn uống bất thường, cùng với những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực liên quan đến chế độ ăn uống.
Người mắc rối loạn này thường trải qua cảm giác đau khổ hoặc lo âu về vóc dáng và cân nặng của mình. Đa số các trường hợp rối loạn ăn uống phát sinh do tâm lý quá chú trọng vào cân nặng, hình dáng cơ thể và các vấn đề liên quan đến thực phẩm, dẫn đến các biểu hiện không bình thường trong chế độ ăn uống.
Lý do khiến bạn bị rối loạn ăn uống
Hiện nay, nguyên nhân chính xác của rối loạn ăn uống vẫn chưa được các nhà khoa học xác định rõ ràng, bệnh có thể do nhiều nguyên nhân kết hợp gây ra. Các nguyên nhân phổ biến hiện nay gồm có:
- Nguyên nhân di truyền: Một số người có nguy cơ cao mắc rối loạn ăn uống do di truyền, nghĩa là khi trong gia đình có bố mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh, người khác trong gia đình cũng có nguy cơ cao hơn. Thói quen ăn uống chung trong gia đình cũng có thể góp phần gia tăng nguy cơ này.
- Nguyên nhân tâm lý và cảm xúc: Những người mắc rối loạn ăn uống thường gặp khó khăn trong tâm lý và cảm xúc. Họ chọn cách ăn uống làm phương tiện giải tỏa. Những người dễ bị tổn thương như người cầu toàn, có lòng tự trọng thấp, hay gặp phải các mối quan hệ phức tạp cũng dễ mắc bệnh này.
- Nguyên nhân xã hội: Xã hội có xu hướng đánh giá cao vẻ đẹp của những người có thân hình mảnh khảnh, điều này có thể thúc đẩy thay đổi thói quen ăn uống của nhiều người. Sự ám ảnh về vóc dáng và cân nặng có thể gây ra rối loạn ăn uống.
Ngoài ra, phụ nữ là đối tượng có tỉ lệ mắc bệnh này cao hơn nam giới do họ thường quan tâm nhiều hơn đến cân nặng và hình dáng. Rối loạn ăn uống cũng có liên quan đến các rối loạn sức khỏe tâm thần khác như rối loạn lo âu, trầm cảm, hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Stress và sự thay đổi nhanh chóng trong cuộc sống như các mối quan hệ, công việc, học tập cũng là những yếu tố nguy cơ cao gây ra bệnh lý này.
Rối loạn ăn uống được nhận biết ra sao?
Để nhận biết một người bị mắc chứng rối loạn ăn uống, bạn có thể theo dõi qua các dấu hiệu như sau:
- Trọng lượng cơ thể giảm đến mức gây hại cho sức khỏe.
- Sợ tăng cân mạnh mẽ, có quan điểm không thực tế về cân nặng và hình dáng cơ thể.
- Hạn chế nghiêm trọng lượng calo hoặc cắt bỏ một số loại thực phẩm.
- Nỗ lực quá mức để kiểm soát cân nặng và hình dáng, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống.
- Sử dụng các phương pháp giảm cân cực đoan như tập thể dục quá nhiều, sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc nôn sau khi ăn.
- Ăn một lượng cực lớn đồ ăn trong một thời gian ngắn, mà không kiểm soát được việc ăn uống.
- Sau khi ăn, cảm thấy cảm giác tội lỗi, xấu hổ hoặc sợ tăng cân quá mức, nên thực hiện “thanh lọc” calo bằng cách nôn ói, tập thể dục quá mức hoặc sử dụng các phương pháp khác như thuốc nhuận tràng.
- Bận tâm quá mức đến cân nặng và hình dáng cơ thể, có sự đánh giá khắc nghiệt về ngoại hình cá nhân.
Cách điều trị tình trạng rối loạn ăn uống
Để điều trị tình trạng rối loạn ăn uống, bạn có thể áp dụng các phương pháp sau đây:
- Điều trị tâm lý: Phương pháp này giúp bệnh nhân thay thế những thói quen không tốt bằng các thói quen lành mạnh. Các phương pháp như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) và liệu pháp dựa trên gia đình (FBT) thường được áp dụng.
- Điều trị tại bệnh viện: Nếu bệnh nhân có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như chán ăn gây suy dinh dưỡng nặng, bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân cần phải nhập viện để điều trị chuyên sâu và theo dõi chặt chẽ.
- Sử dụng thuốc: Các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm và thuốc giảm lo âu có thể được sử dụng để làm giảm các triệu chứng của rối loạn trầm cảm hoặc lo âu, những bệnh thường đi kèm với rối loạn ăn uống.
- Rèn luyện thể chất: Việc tập luyện thể dục không chỉ bảo vệ sức khỏe mà còn giúp vóc dáng thon gọn, đẹp hơn.
- Thiền: Các phương pháp thiền như thiền năng lượng, thiền chữa lành, thiền chuông xoay himalaya… có khả năng thanh lọc tâm trí, để bạn có thêm quyết tâm giảm cân nếu cơ thể quá béo. Thiền cũng giúp bạn ổn định tâm trạng, cân bằng cảm xúc để điều trị bệnh và có cách ăn uống tốt hơn.
Rối loạn ăn uống là tình trạng rất phổ biến trong cuộc sống. Để điều trị tình trạng này, bạn cần kiên trì và có quyết tâm thì mới nhận được kết quả tốt. Hãy cố gắng kiểm soát thực đơn ăn uống của bản thân để có một sức khỏe tốt, một vóc dáng tuyệt vời.
