Chấp niệm là một cụm từ được sử dụng phổ biến trong đời sống và nó ảnh hưởng một cách trực tiếp, sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của mỗi người. Để hiểu chính xác chấp niệm là gì, các loại chấp niệm phổ biến, lý do nhiều người không thể buông bỏ chấp niệm quá khứ và các cách để buông bỏ chấp niệm dễ dàng, bạn có thể tham khảo chi tiết trong bài viết Shan Health chia sẻ dưới đây.
Chấp niệm là gì?
Chấp niệm là trạng thái mà tâm trí bị ám ảnh bởi những suy nghĩ, cảm xúc hoặc những mong muốn dai dẳng không thể buông bỏ. Từ “chấp” mang ý nghĩa nắm chặt, giữ chặt, còn “niệm” là những ý tưởng, suy nghĩ trong tâm thức.
Hiểu một cách đơn giản hơn thì chấp niệm là những chuyện xảy ra trong quá khứ mà bạn luôn luôn nghĩ đến dù biết kết quả không thể nào thay đổi được. Vậy nhưng vấn đề đó vẫn luôn hiện diện trong tâm trí bạn, xuất hiện bất cứ lúc nào, làm ảnh hưởng đến tâm trạng thậm chí là cuộc sống, tình cảm và cả gia đình.
Các loại chấp niệm phổ biến trong cuộc sống
Chấp niệm có nhiều loại ứng với nhiều khía cạnh trong cuộc sống. Dưới đây là một vài loại chấp niệm thường thấy nhất:
Chấp niệm tình cảm
Chấp niệm tình cảm là loại chấp niệm phổ biến và dễ bắt gặp nhất. Chấp niệm trong tình cảm là khi một người không thể buông bỏ được một mối quan hệ đã đi đến hồi kết hoặc một mối tình đơn phương phương được đáp trả.
Những người chấp niệm trong chuyện tình cảm thường có một điểm chung là đánh giá quá cao đối phương, điều này vô hình chung khiến cho đối phương trở nên hoàn hảo và khiến cho việc buông bỏ, chấp nhận sự kết thúc trở nên khó khăn.
Việc chấp niệm trong chuyện tình cảm không chỉ khiến cho chính người đang mang chấp niệm tổn thương, khó mở lòng để tạo dựng các mối quan hệ mới mà còn có thể khiến cho các mối quan hệ xung quanh bị ảnh hưởng.
Chấp niệm tiền bạc và sự nghiệp
Sự chấp niệm về tiền bạc, thành công trong sự nghiệp là điều này càng trở nên phổ biến. Chấp niệm với tiền bạc và sự nghiệp biểu hiện qua nỗi ám ảnh phải kiếm thật nhiều tiền, phải đạt được một chức vụ cao, hay phải có một địa vị xã hội nhất định
Họ có thể dành phần lớn thời gian và năng lượng cho việc suy nghĩ về cách tăng thu nhập, lo lắng về tương lai tài chính, và dù có thể tạo ra động lực để phấn đấu, loại chấp niệm này thường đi kèm với sự căng thẳng, lo âu thường trực và làm ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đến cuộc sống.
Chấp niệm cuộc sống và hoàn cảnh
Dạng chấp niệm này thường xuất hiện khi người ta không thể chấp nhận thực tế cuộc sống của mình. Họ có thể liên tục than phiền về hoàn cảnh, trách móc số phận, hoặc mắc kẹt trong vai trò nạn nhân.
Họ khó lòng tha thứ cho người khác hoặc cho chính mình, và luôn chìm đắm trong cảm giác bất công, đau khổ. Điều này khiến cuộc sống của họ trở nên nặng nề, u ám và mất đi niềm tin vào một tương lai tươi sáng hơn.
Tại sao nhiều người không thể buông bỏ chấp niệm?
Có rất nhiều lý do khiến cho nhiều người mãi không thể buông bỏ chấp niệm. Một vài lý do cụ thể như:
Cảm giác tội lỗi và hối tiếc
Cảm giác tội lỗi và hối tiếc chính là nguyên nhân chính khiến cho nhiều người không thể buông bỏ được chấp niệm quá khứ. Khi bạn làm điều gì đó có lỗi, khiến người khác bị tổn thương sâu sắc, tâm trí có xu hướng liên tục lặp lại khoảnh khắc sai lầm đó khiến bạn mãi nghĩ về quá khứ, cảm thấy tội lỗi và khó để quên đi để bắt đầu lại.
Sợ mất đi một phần bản thân
Nhiều người có sự gắn bó với một mối quan hệ, có những trải nghiệm đẹp hoặc thành đạt trong sự nghiệp sẽ khó buông bỏ chấp niệm với những thứ mình có. Bởi một khi buông bỏ, chấp nhận, họ thường có xu hướng cảm thấy bản thân không còn là chính mình.
Một ví dụ dễ hình dung, một người đạt được nhiều thành công trong sự nghiệp, khi đến tuổi nghỉ hưu họ thường có xu hướng không chấp nhận bởi công việc là một phần cuộc sống. Khi không làm việc khiến họ có cảm giác không còn là bản thân.
Sự gắn bó với những điều thân thuộc
Con người có xu hướng tự nhiên gắn bó với điều quen thuộc, dù theo thời gian điều đó cơ thể đã không còn phù hợp. Tuy nhiên họ vẫn không muốn buông bỏ bởi sợ thay đổi, sợ những điều mới lạ có thể không phù hợp với bản thân hoặc sự mất mát.
Ví dụ khi một người thân mất đi, một vài người thân trong gia đình thường có xu hướng không chấp nhận sự thật bởi đã quá quen thuộc với sự hiện diện của họ. Sự trốn tránh, không chấp nhận này khiến nhiều người không thể buông bỏ được cấp niệm và sống mãi trong sự mất mát
Thiếu kỹ năng thích nghi
Những người thiếu kỹ năng thích nghi thường khó buông bỏ chấp niệm bởi họ có xu hướng trốn tránh, bám víu vào quá khứ thay vì thích nghi với hiện tại, thay đổi bản thân để trở nên tốt hơn. Ví dụ như nhiều người sau khi chia tay không thể buông bỏ được quá khứ, cứ liên tục trốn tránh, không chấp nhận thay vì mở lòng để chào đón những điều tốt đẹp hơn trong tương lai.
Cách buông bỏ chấp niệm hiệu quả
Buông bỏ là một nghệ thuật, một kỹ năng cần được rèn luyện. Dưới đây là những phương pháp thực tế và hiệu quả giúp bạn từng bước tháo gỡ những gánh nặng trong lòng.
Sống với hiện tại, buông bỏ quá khứ
Cách mạnh tốt nhất để thoát khỏi sự kìm kẹp của sự chấp niệm là đưa tâm trí trở về với giây phút hiện tại. Quá khứ đã qua, dù tốt đẹp hay tồi tệ, bạn cũng không thể thay đổi được nó. Tương lai thì chưa đến.
Hãy thực hành thiền định hoặc các bài tập chánh niệm đơn giản: tập trung vào hơi thở, cảm nhận không khí xung quanh, lắng nghe âm thanh của cuộc sống. Thay vì để tâm trí lang thang về quá khứ, hãy tạo ra những trải nghiệm và kỷ niệm mới ngay trong khoảnh khắc này.
Chấp nhận và đối mặt với cảm xúc
Nhiều người cố gắng tránh né hoặc chống lại cảm xúc tiêu cực, nhưng điều này thường khiến chúng trở nên mạnh mẽ hơn. Thay vào đó, hãy học cách chấp nhận và đối mặt với cảm xúc một cách trực tiếp.
Khi cảm xúc xuất hiện, hãy nhận ra và đặt tên cho nó: “Tôi đang cảm thấy buồn”, “Tôi đang lo lắng”, hoặc “Tôi đang tức giận”. Việc đối mặt và gọi tên cảm xúc giúp bạn hiểu rõ hơn về chúng. Hãy nhớ rằng, cảm xúc chỉ là những vị khách đến rồi sẽ đi, chúng không phải là con người bạn. Chấp nhận chúng là bước đầu tiên để chúng tự nhiên tan biến.
Chia sẻ và cởi mở với người xung quanh
Sự cô lập thường làm tăng cường chấp niệm. Khi chúng ta giữ mọi thứ trong lòng, những suy nghĩ tiêu cực có xu hướng phát triển và trở nên mạnh mẽ hơn. Đừng giữ những gánh nặng một mình. Hãy chia sẻ với người thân tin cậy, bạn bè hiểu biết, hoặc chuyên gia tâm lý có thể giúp bạn nhìn nhận vấn đề từ góc độ khác. Đôi khi, chỉ cần việc nói ra những gì đang day dứt trong lòng cũng đủ để giảm bớt sức nặng của chúng.
Tuy nhiên, hãy chọn người chia sẻ một cách cẩn thận. Bạn cần tìm những người có thể lắng nghe mà không phán xét, có thể đưa ra lời khuyên tích cực và hỗ trợ bạn trong quá trình chữa lành.
Thực hành biết đủ và chấp nhận thực tại
Một phần quan trọng của việc buông bỏ chấp niệm là học cách biết đủ và chấp nhận thực tại như nó đang là. Cuộc sống không bao giờ hoàn hảo, và việc chấp nhận sự không hoàn hảo đó sẽ mang lại sự bình yên.
Hãy tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát và chấp nhận những gì nằm ngoài tầm kiểm soát. Thực hành lòng biết ơn, tập trung vào những niềm vui nhỏ bé mỗi ngày: một bữa ăn ngon, một cuộc trò chuyện thú vị, ánh nắng ban mai. Khi bạn biết ơn hiện tại, những nuối tiếc về quá khứ hay lo lắng về tương lai sẽ dần tan biến.
Lợi ích của việc buông bỏ chấp niệm
Việc buông bỏ được chấp niệm mang đến nhiều lợi ích thực tế như:
- Buông bỏ được chấp niệm trong lòng, bạn sẽ cảm nhận được những thay đổi tích trong cuộc sống. Tinh thần trở nên nhẹ nhàng hơn, tâm trí không còn bị ám ảnh bởi những suy nghĩ tiêu cực, cuộc sống trở nên tươi sáng hơn.
- Khi thoát khỏi sự ràng buộc của những chấp niệm quá khứ, bạn có thể sống trọn vẹn với hiện tại, tận hưởng những khoảnh khắc đẹp mà không bị những chuyện trong quá khứ cản chân.
- Khi không còn bị vướng bận với quá khứ, khả năng ra quyết định cũng được cải thiện đáng kể bởi tâm trí bạn đã không còn bị “kẹt” trong những suy nghĩ cũ của quá khứ. Bạn nhìn thấy rõ hiện tại hơn và có thể đưa ra được những quyết định sáng suốt, phù hợp.
- Các mối quan hệ xung quanh cũng được cải thiện đáng kể bởi khi không còn bị ám ảnh bởi quá khứ, bạn sẽ dễ dàng mở lòng và tạo dựng được những mối quan hệ chất lượng, tốt đẹp.
- Đặc biệt nhất, một khi buông bỏ được chấp niệm bạn sẽ tìm được niềm vui và ý nghĩa của cuộc sống, tập trung sống cho hiện tại thay vì cứ mãi bị ám ảnh với những điều đã qua.
Buông bỏ chấp niệm không phải là điều dễ dàng thực hiện được trong ngày một ngày hai. Tuy nhiên, một khi đã hiểu rõ được chấp niệm là gì, lý do khiến bạn mãi không thể buông bỏ và những tác động của nó đến cuộc sống thì những điều này sẽ là nguồn động lực để bạn cố gắng buông bỏ, tập trung sống cho hiện tại hơn. Mong rằng những thông tin Shan Health vừa chia sẻ trong bài viết trên đã giúp bạn đọc có được những thông tin hữu ích.
