Thực hành chánh niệm sẽ giúp con người ta tìm thấy sự bình yên, biết sống cho hiện tại và được giải thoát khỏi đau khổ. Ngày nay, chánh niệm được hiểu như một phương thức chăm sóc đời sống sức khỏe tinh thần. Trong bài viết này, bạn đọc có thể cùng Shan Health tìm hiểu rõ hơn về khái niệm chánh niệm là gì, những lợi ích đối với sức khỏe khi thực hành chánh niệm và cách giảm stress bằng thực hành chánh niệm.
Chánh niệm là gì?
Chánh niệm (có tên gọi tiếng anh là mindfulness) là quá trình thực hành giúp bạn nhận thức một cách đầy đủ về hiện tại thay vì cứ chìm đắm trong quá khứ hay mải mê dự đoán những chuyện sẽ diễn ra trong tương lai. Nói dễ hiểu hơn, chánh niệm là việc biết được mình đang ở đâu, làm gì và tập trung mọi thứ cho cuộc sống ở hiện tại.
Chánh niệm có khả năng kết nối những cảm giác của ta với cơ thể, do vậy mà những người thực hành chánh niệm sẽ nhận thức được rất rõ những cảm giác, cảm xúc và suy nghĩ của mình.
Thực hành chánh niệm có tác dụng gì?
Việc thực hành chánh niệm mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe của người thực hiện về thể chất và tinh thần. Một số tác dụng cụ thể của chánh niệm với sức khỏe như:
Thực hành chánh niệm giúp nâng cao khả năng tập trung
Việc thường xuyên thực hành chánh niệm sẽ giúp cho khả năng tập trung được nâng cao đáng kể nhờ loại bỏ được những suy nghĩ quá mức, những tạp niệm ra khỏi suy nghĩ. Lúc này, tâm trí sẽ chỉ tập trung vào một thứ duy nhất, nhờ vậy mà khả năng tập trung sẽ cao hơn rất nhiều so với bình thường.
Thực hành chánh niệm giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi, đau nhức
Khi thực hành chánh niệm, những dòng suy nghĩ và cảm xúc của bản thân sẽ nhanh chóng trôi qua một cách nhẹ nhàng. Nhờ đó mà tinh thần của người thực hành sẽ trở nên thư thái, không còn quá căng thẳng hay đau nhức đầu. Khi tinh thần thoải mái, dễ chịu thì sức khỏe tự nhiên cũng được cải thiện.
Giúp tăng khả năng sáng tạo, sự nhạy bén của trực giác
Thực hành chánh niệm cũng là một phương thức có tác dụng nâng cao khả năng sáng tạo của trí óc và sự nhạy của trực giác. Ta sẽ hiểu rõ hơn về bản thân và năng lực của bản thân cũng được phát huy hiệu quả.
Thực hành chánh niệm giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ
Những người thực hành chánh niệm thường có chất lượng giấc ngủ tốt hơn khá nhiều so với thông thường. Khi thực hành chánh niệm, toàn bộ cơ thể và trí óc đều được thư giãn thoải mái, giảm bớt tình trạng căng thẳng mệt mỏi. Nhờ vậy mà chất lượng giấc ngủ của những người này thường tốt hơn so với những người không theo đuổi, thực hành chánh niệm.
Ngoài những lợi ích nổi bật kể trên, phương pháp thực hành chánh niệm còn giúp cải thiện trí nhớ hiệu quả, tăng cảm giác hạnh phúc, nâng cao nhận thức cho người rèn luyện, cải thiện các chứng đau đầu, đau nhức mạn tính và hỗ trợ kiểm soát cân nặng hiệu quả nhờ xây dựng được một thói quen ăn uống lành mạnh.
Thực hành chánh niệm trong các hoạt động thường ngày giúp giảm stress, mệt mỏi
Tham khảo một số phương pháp thực hành chánh niệm trong đời sống hàng ngày giúp giảm stress, cải thiện tinh thần.
Thực hành chánh niệm khi ăn uống
Thực hành chánh niệm trong ăn uống là khi bạn tập trung cảm nhận bữa ăn của mình thay vì phân tán sự chú ý bằng tivi, điện thoại…
Bạn có thể thực hành chánh niệm trong ăn uống theo cách sau:
- Cảm nhân kỹ hương vị của thức ăn
- Để tâm đến hình thức của món ăn
- Nhai thật chậm và kỹ để cảm nhận món ăn khi nhai
- Và không tiếp tục ăn thêm khi cơ thể bạn cảm giác đã no.
Thực hành chánh niệm khi vận động
Các bài tập chánh niệm khi vận động gồm đi bộ, chạy bộ, đạp xe,… đây là những bài tập vô cùng đơn giản mà bất kỳ ai cũng có thể thực hiện được. Các bước thực hành chánh niệm trong vận động như sau:
- Tập trung cảm nhận sự tiếp xúc của chân với mặt đường, mặt sàn hoặc bất kỳ một bề mặt nào bạn tiếp xúc khi vận động.
- Cảm nhận sự thay đổi, di chuyển của từng nhóm cơ khi có thể vận động.
- Tập trung toàn bộ sự chú ý của bạn vào các thao tác vận động của cơ thể.
- Dành một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày để tập trung và cảm nhận những chuyển biến của cơ thể khi vận động.
Thực hành chánh niệm trong giao tiếp
Chánh niệm trong giao tiếp là bạn tập trung lắng nghe người đối diện và tương tác với họ.
Cách thực hành chánh niệm trong giao tiếp như sau:
- Lắng nghe và quan sát người đối diện một cách đơn thuần, không phán xét.
- Tập trung vào câu chuyện thay vì phân tán sự chú ý lên điện thoại, một cuốn sách hay một vấn đề khác.
- Đưa ra những phản hồi tích cực về cuộc trò chuyện.
Thực hành chánh niệm về suy nghĩ, cảm xúc của bản thân
Chánh niệm trong suy nghĩ, cảm xúc của bản thân không phải là gạt bỏ hoàn toàn những cảm xúc, suy nghĩ đó khỏi tâm trí mà là suy nghĩ và chấp nhận một cách không phán xét, sau đó để cho những dòng suy nghĩ, cảm xúc đó trôi qua nhẹ nhàng.
Cách thực hành chánh niệm trong suy nghĩ, cảm xúc như sau:
- Hỏi bản thân xem có những suy nghĩ và cảm xúc nào đang hiện diện trong tâm trí.
- Đặt tên cụ thể cho từng trạng thái cảm xúc. Ví dụ như “đây là cảm giác lo lắng”
- Lắng nghe xem cảm giác của bản thân và cảm nhận xem cảm giác lo lắng đó tác động gì không.
- Nếu không gây ảnh hưởng đến bạn quá nhiều, bạn có thể bỏ qua nó để tập trung hơn vào cảm giác hiện tại.
- Nếu cho rằng cảm giác lo âu đó đáng ngại, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người xung quanh để vấn đề được giải quyết.
Làm thế nào để rèn luyện thực hành chánh niệm hiệu quả?
Để quá trình thực hành chánh niệm đạt được hiệu quả tốt nhất bạn có thể tham khảo một cách sau:
- Chọn một khoảng thời gian hợp lý và cố định mỗi ngày để thực hành chánh niệm, đồng thời duy trì thói quen này mỗi ngày. Bạn hoàn toàn có thể thực hành chánh niệm ngay trong khi đi bộ, trò chuyện hoặc ăn uống để nâng cao nhận thức về thực tại.
- Chỉ nên tập trung vào một việc nhất định trong một thời điểm. Điều này sẽ giúp bạn tập trung tối đa và các mục tiêu sẽ dễ dàng đạt được thay vì thực hiện cùng lúc nhiều việc.
- Bạn cũng nên học cách yêu thương, đối xử tốt với bản thân khi thực hành chánh niệm. Bởi chánh niệm là chấp nhận và đối xử tốt với bản thân, dành nhiều thời gian sống cho hiện tại và giúp cho bản thân có thời gian để tiến bộ.
Một vài điều cần lưu ý khi thực hành chánh niệm
Một vài điều quan trọng bạn cần phải lưu ý khi thực hành chánh niệm:
- Trước tiên, bạn cần tìm hiểu và nắm rõ, đúng khái niệm chánh niệm là gì, từ đó mới nhận thức được những lợi ích mà chánh lại. Đây sẽ là động lực thúc đẩy bạn cố gắng thấu hiểu và thực hành nghiêm túc chánh niệm.
- Chánh niệm không mang lại tác dụng cho tất cả mọi người. Có những người thực hành chánh niệm có hiệu quả thư giãn tâm trí, hạn chế stress, mệt mỏi, nhưng có những người không nhận được kết quả. Để giải quyết tình trạng căng thẳng, stress, nên tham khảo ý kiến của chuyên gia.
- Thực hành chánh niệm cũng được một số chuyên gia y tế cho rằng không phù hợp với những đối tượng mắc các chứng bệnh về tâm thần.
Lời kết
Bạn đọc vừa tham khảo các thông tin chi tiết giải đáp thắc mắc chánh niệm là gì, những lợi ích khi thực hành chánh niệm, cách thực hành chánh niệm để cải thiện tình trạng căng thẳng, giảm stress và một vài điều cần lưu ý. Hy vọng những thông tin Shan Health vừa chia sẻ ở trên sẽ có ích với bạn đọc.
