Chứng ngủ rũ khiến cho người bệnh thường xuyên cảm thấy buồn ngủ bất kỳ lúc nào và ở bất kỳ đâu mà không báo trước, điều này gây ra một số tác động đến sức khỏe cũng như ảnh hưởng cuộc sống của người bệnh. Thông tin chi tiết về chứng ngủ rũ narcolepsy, bạn đọc có thể tham khảo chi tiết trong bài viết Shan Health chia sẻ dưới đây.
Chứng ngủ rũ là gì?
Chứng ngủ rũ narcolepsy là một chứng rối loạn giấc ngủ làm ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát giấc ngủ, sự minh mẫn, tỉnh táo của con người. Những người mắc chứng ngủ rũ thường xuất hiện các cơn buồn ngủ không thể cưỡng lại vào ban ngày và những cơn buồn ngủ này rất khó để kiểm soát. Cơn buồn ngủ có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào, trong bất kỳ hoạt động nào của cơ thể.
Đối với những người bình thường, một giấc ngủ sẽ trải qua nhiều giai đoạn: Ngủ nông, ngủ sâu, ngủ rất sâu và cuối cùng là ngủ mơ. Tuy nhiên đối với người mắc chứng ngủ rũ, ngay khi bắt đầu ngủ họ đã ngay lập tức ở trạng thái ngủ mơ, bỏ qua 3 giai đoạn trước đó. Hội chứng ngủ rũ này thường xuất hiện bắt đầu từ độ tuổi từ 15 tuổi – 36 tuổi.
Phân loại chứng ngủ rũ narcolepsy
Chứng ngủ rũ narcolepsy được chia làm 2 loại chính, phổ biến nhất gồm:
- Chứng ngủ rũ cataplexy: Chứng ngủ rũ này thường gây mất trương lực cơ rất đột ngột, người bệnh mắc chứng ngủ rũ cataplexy thường xuất hiện các cơn buồn ngủ đến cực độ vào ban ngày bởi lượng protein hypocretin hạ xuống thấp.
- Chứng ngủ rũ không cataplexy: So với những người mắc hội chứng ngủ rũ cataplexy thì những người mắc chứng ngủ rũ không cataplexy thường có lượng protein hypocretin trong não ở mức bình thường nên việc chẩn đoán chứng ngủ rũ không cataplexy sẽ khó hơn so với khi chẩn đoán chứng ngủ rũ cataplexy.
Nguyên nhân nào gây nên chứng ngủ rũ
Nguyên nhân của chứng ngủ rũ narcolepsy hiện nay vẫn chưa được xác định chính xác, tuy nhiên phần lớn những người mắc hội chứng ngủ rũ đều có chung một tình trạng là lượng protein hypocretin trong não giảm sút. Đây là chất có chức năng giúp điều chỉnh chu kỳ đánh thức giấc ngủ của mỗi người, do đó khi hàm lượng protein hypocretin giảm xuống thấp, khả năng điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ và đánh thức giấc ngủ bị tác động – là một phần nguyên nhân dẫn đến chứng ngủ rũ.
Bên cạnh đó, các yếu tố như tình thần bị căng thẳng, stress hay khi cơ thể tiếp xúc với độc tố cũng có thể là nguyên nhân khiến nhiều người mắc phải hội chứng ngủ rũ. Ngoài hai lý do kể trên thì một vài nguyên nhân khác cũng có thể là yếu tố gây nên chứng ngủ rũ như:
- Gia đình có tiền sử mắc chứng ngủ rũ: So với những người gia đinh không có tiền sử mắc bệnh ngủ rũ narcolepsy thì những người mà gia đình có tiền sử bị ngủ rũ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn đến 40 lần.
- Do đầu bị va đập, chấn thương: Một số ít trường hợp người mắc chứng ngủ rũ là do đầu bị va đập mạnh khiến vùng não chịu trách nhiệm quản lý giấc ngủ bị tác động, ảnh hưởng đến khả năng quản lý giấc ngủ của người bệnh.
- Do đang ở trong độ tuổi có nguy cơ cao: Chứng ngủ rũ xuất hiện phổ biến nhất ở độ tuổi từ 15 – 36 tuổi. Do vậy đây cũng là một yếu tố nguy cơ dẫn đến chứng ngủ rũ ở nhiều người.
Triệu chứng nhận biết của chứng ngủ rũ narcolepsy
Những người mắc phải chứng ngủ rũ narcolepsy thường có một số các biểu hiện phổ biến như:
Các cơn buồn ngủ quá mức thường xuất hiện vào ban ngày
Triệu chứng chính và phổ biến nhất của người mắc chứng ngủ rũ là các cơn buồn ngủ sẽ xuất hiện một cách bất chợt, không có dấu hiệu báo trước. Người bệnh thường sẽ rất khó có thể cưỡng lại cơn buồn ngủ, hoặc có cưỡng lại được thì khả năng tập trung cũng bị ảnh hưởng nhiều.
Nếu những người mắc chứng ngủ rũ được ngủ khi cơn buồn ngủ ập đến, họ thường cảm thấy tinh thần được thoải mái, thư giãn ngay cả khi được ngủ chỉ với một giấc ngủ ngắn.
Xuất hiện những hành động vô thức
Những người mắc chứng ngủ rũ khi cố tìm cách để vượt qua cơn buồn ngủ bất chợt có thể xuất hiện một số hành động trong vô thức như: Tay vẫn viết hoặc gõ bàn phím làm việc làm việc nhưng không có nội dung chính xác, thường là vô nghĩa.
Chứng ngủ rũ làm ảnh hưởng đến giấc ngủ chính
Giấc ngủ chính vào ban đêm của những người mắc chứng ngủ rũ thường có chất lượng không tốt do thường xuyên giật mình thức giấc, có tình trạng ngưng thở khi ngủ hoặc cơ thể chuyển động quá nhiều trong khi đang ngủ.
Bị bóng đè khi ngủ
Tình trạng bị bóng đè ở những người mắc chứng ngủ rũ narcolepsy thường cao hơn khá nhiều so với người bình thường. Khi bị bóng đè, người bệnh thường mất khả năng vận động trong khi vẫn nhận thức được mọi thứ xung quanh. Điều này có thể diễn ra trong vài giây hoặc cũng có thể kéo dài đến vài phút.
Xuất hiện ảo giác
Người mắc chứng ngủ rũ cũng có thể gặp phải tình trạng ảo giác lúc ngủ hoặc ảo giác khi thức. Những ảo giác này có thể rất rõ ràng đôi khi khiến người bệnh có chút sợ hãi.
Những biến chứng khi mắc bệnh ngủ rũ
Khi mắc bệnh ngủ rũ, căn bệnh này có thể gây ra nhiều tác động đến cuộc sống của người bệnh như:
- Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất do thiếu ngủ vào ban đêm, ban ngày thường mất tỉnh táo do các cơn buồn ngủ đến bất ngờ.
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh tâm lý, tâm thần, trầm cảm, rối loạn tăng động,… so với người bình thường.
- Các triệu chứng vào ban ngày của bệnh ngủ rũ có thể làm ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc, học tập và khiến người khác hiểu lầm bạn không tập trung hoặc lười biếng.
- Nguy cơ mắc các chứng bệnh về tim mạch ở những người bị ngủ rũ cũng cao hơn so với bình thường.
- Vì thường xuyên buồn ngủ vào ban ngày nên sẽ khiến cho các hoạt động vui chơi, giải trí hay xây dựng mối quan hệ xung quanh của người bệnh bị ảnh hưởng khá nhiều.
Các phương pháp điều trị chứng ngủ rũ
Một số phương pháp điều trị giúp giảm bớt các triệu chứng của chứng ngủ rũ narcolepsy để cải thiện chất lượng giấc ngủ, sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Điều trị chứng ngủ rũ bằng thuốc
Với phương pháp điều trị chứng ngủ rũ bằng thuốc, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán tình trạng và kê đơn thuốc phù hợp với tình trạng của bệnh.
Trong quá trình điều trị, người bệnh cần tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ, sử dụng thuốc đúng liều lượng, đúng cữ để cải thiện chất lượng giấc ngủ và sức khỏe.
Điều trị chứng ngủ rũ narcolepsy bằng các liệu pháp thay thế
Liệu pháp điều trị thay thế được sử dụng phổ biến để điều trị chứng ngủ rũ narcolepsy là liệu pháp masssage. Sở dĩ việc masssage có tác dụng hỗ trợ điều trị chứng ngủ rũ là bởi khi masssage, cả cơ thể và tinh thần của người bệnh đều được thư giãn thoải mái, nhờ đó mà tình trạng ngủ rũ sẽ được cải thiện hiệu quả.
Khắc phục chứng ngủ rũ tại nhà bằng cách điều chỉnh lối sống
Những người mắc chứng ngủ rũ cũng có thể cải thiện tình trạng bệnh ngay tại nhà bằng cách điều chỉnh lối sống, thay đổi các thói quen như:
- Không sử dụng các chất có chứa thành phần gây kích thích như: Rượu bia, thuốc lá, cà phê,…
- Thường xuyên tập luyện thể thao để cải thiện chất lượng giấc ngủ đồng thời cũng giúp nâng cao sức khỏe, hạn chế tình trạng thừa cân, xây dựng một lối sống lành mạnh.
- Xây dựng một chế độ dinh dưỡng khoa học, đầy đủ dinh dưỡng. Tránh ăn tối quá no và ăn sau 19h tối.
- Trước khi đi ngủ, người bệnh nên để cho tinh thần được thư giãn thoải mái bằng cách: Nghe nhạc, ngồi thiền hoặc áp dụng phương pháp trị liệu bằng chuông xoay Himalaya, sử dụng những mùi thơm dễ dịu để làm dịu tâm trí,…
Một số cách để phòng ngừa chứng ngủ rũ xuất hiện
Hiện tại, vẫn chưa có cách phòng ngừa sự xuất hiện của chứng ngủ rũ narcolepsy, do đó nếu không may mắc bệnh, người bệnh nên đi khám tại các bệnh viện uy tín và tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ đưa ra để cải thiện tình trạng bệnh, đồng thời ngăn chặn nguy cơ bệnh trở nên nặng hơn và gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe.
Lời kết
Hy vọng với tất cả những thông tin chi tiết về chứng ngủ rũ narcolepsy mà Shan Health đã tổng hợp và chia sẻ trong bài viết trên đã giúp bạn đọc biết được chứng ngủ rũ cụ thể là gì, những nguyên nhân gây nên chứng ngủ rũ, các triệu chứng để nhận biết và các phương pháp điều trị, cách phòng ngừa hiệu quả. Hy vọng những chia sẻ trên đây của chúng tôi sẽ có ích với bạn đọc.
